Türkmənistan Müstəqilliyinin otuzuncu ildönümünü qeyd etməyə hazırlaşır.

Bu münasibətlə "Report" Azərbaycan Respublikasının Türkmənistandakı keçmiş fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Vəhdət Məmmədağa oğlu Sultanzadənin məqaləsini təqdim edir.

Sabah Türkmənistan əsas milli bayramını möhkəm təməli, kifayət qədər iqtisadi və humanitar potensialı olan, cəmiyyətin bütün sahələrində genişmiqyaslı dəyişikliklər həyata keçirən müasir bir dövlət olaraq qeyd edəcək.

Uğurlu Türkmənistanın sütunlarından biri, həqiqətən də dövlət tərəfindən elan edilmiş və bütün dünya ictimaiyyəti tərəfindən tanınan bitərəflik siyasətidir. 2020-ci ilin dekabrında Türkmənistan Daimi Neytrallıq statusunun beynəlxalq səviyyədə tanınmasının 25-ci ildönümünü qeyd etdi.

Türkmənistanın bitərəfliyi özünəməxsus unikallığı ilə seçilir. Belə ki, Türkməninstan artıq dövlət suverenliyinin ilkin mərhələsində onu beynəlxalq hüququn subyektinə çevirdi və beynəlxalq aləmdə bu dəyərlər sarsılmaz sadiqliyini təsdiqlədi. Bundan əlavə, BMT praktikasında bu status 12 dekabr 1995-ci il tarixli “Türkmənistanın daimi bitərəfliyi” xüsusi Qətnaməsi ilə ölkəyə aid edildi. Bundan əlavə, neytrallığın əsas prinsipləri 27 dekabr 1995-ci il tarixli “Türkmənistanın daimi bitərəfliyi haqqında” xüsusi Konstitusiya Qanununda təsbit edilmişdir ki, bu da beynəlxalq statusu respublikanın daxili və daxili xarici siyasətinin əsas amilinə çevirməyə imkan verdi. Bundan əlavə, bitərəflik siyasəti Əsas Qanunun birinci maddəsi qismində əsl qanunvericilik təcəssümünü tapdı.

Təbii ki, Türkmənistanın daimi neytrallıq siyasətinin bütün mahiyyəti türkmən xalqının çoxəsrlik humanizm və əxlaq fəlsəfəsindən qaynaqlanır. Türkmənistanın tarixi milli inkişaf modelinin xarici siyasət vektorunun seçimini əvvəlcədən müəyyənləşdirmiş, Türkmən dövlətçiliyinin müasir binasını ən parlaq mənəviyyat bəzəyi ilə boyamışdır.

Dünya mədəniyyətinin inkişafına böyük töhfə verən qədim sivilizasiyalar ölkəsi olaraq, eramızdan əvvəl III minillikdən etibarən müasir Türkmənistan ərazisində yaranan qabaqcıl dövlətlər siyasi, iqtisadi və mədəni həyatın ən yaxşı ənənələrinin güzgüsü idi. Bu Şərq mədəniyyətləri Şimal və Cənub, Şərq və Qərb arasındakı münasibətlərin bir növ barometri funksiyalarını yerinə yetirirdi.

“Yeddi işıq yolunun kəsişdiyi yer” adlandırılan qədim türkmənlərin torpaqları ən gözəl dünya görüşlü, əxlaqi və mənəvi keyfiyyətləri təcəssüm etdirən insanların genetik quruluşunu meydana gətirdi. Məhz bu keyfiyyətlər neytrallıq anlayışının əsas məğzidir.

Müasir Türkmənintan dövləti tərəfindən ardıcıl olaraq həyata keçirilən bu ənənə bütün dünya ictimaiyyətində ölkəyə və xalqa qarşı dərin hörmət hissi yaradır, ən yüksək qiymətə layiq görülür. Bu kontekstdə, Aşqabadda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ən əhəmiyyətli bir qurumunun - BMT-nin Mərkəzi Asiya üçün Önləyici Diplomatiya Regional Mərkəzi qərargahının açılması heç də təssadüfi deyildi. Bu məkan sülh maraqları, eləcə də bölgənin davamlı inkişafı naminə geniş və konstruktiv dialoq üçün açıq bir platformaya çevrildi.

Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdiməhəmmədov dəfələrlə BMT Baş Assambleyası çərçivəsində müxtəlif təşəbbüslərlə çıxış edib. Çıxışlarından birində o, BMT ilə əməkdaşlıq haqqında öz fikrini çox açıq şəkildə bildirib: “Birləşmiş Millətlər Təşkilatı ilə genişmiqyaslı və məqsədyönlü əməkdaşlıq Türkmənistanın strateji seçimidir. Bizim üçün BMT yalnız ən geni təmsilçiliyə malik beynəlxalq struktur deyil. O, həm də qlobal qarşılıqlı əlaqələr sistemi, beynəlxalq aləmdə sülhün və maraqlar balansının qorunmasının, , mövcud təhlükəsizlik arxitekturasının sabitliyinin qarantıdır”, - deyə dövlət başçısı qeyd edib.

Türkmən xalqının görkəmli lideri Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun çıxışı heç zaman gözəl sözlər yığını olamyıb. Çünki oun söylədiyi hər fikir Türkmənistanın beynəlxalq nüfuzunu artıran və bütün dünyada mövqeyini gücləndirən real faktlara, real nailiyyətlərə əsaslanır. Bu günə qədər BMT-Türkmənistan əməkdaşlığı öz aktivində davamlı qarşılıqlı təcrübə, müxtəlif sahələrdə onlarla həyata keçirilmiş və hazırda davam edən birgə layihə və proqramlara malikdir.

Bu və digər amillər təşkilatın keçmiş Baş katibi Pan Gi Munun ölkəyə verdiyi yüksək qiyməti şərtləndirib: “Demək olar ki, iki onillik ərzində Türkmənistan BMT-nin vacib və dəyərli bir dövlətinə çevrildi ...” .

Bununla belə, Türkmənistanın daimi neytrallıq siyasətinin yalnız xarici siyasət sahəsinin inkişafında intensiv bir dinamikanı təmin etdiyinə inanmaq dərin bir yanlışlıq olardı. Məhz bitərəflik siyasətinin ardıcıl və sistemli şəkildə həyata keçirilməsi nəticəsində ölkədə yaradılan sosial-iqtisadi şərait öz bəhrəsini verməkdə gecikmədi.

Bu otuz il ərzində Türkmənistan əsasən xammal emalı respublikası dövlətindən qabaqcıl texnoloji düşüncəyə, geniş infrastruktur sahəsinə, çoxşaxəli müasir istehsal sisteminə və sənayesinin intensiv inkişaf etdiyi bir dövlətə çevrildi. Ölkədə görünməmiş bir sosial yönümlü iqtisadiyyat quruldu.

Prezident Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun həyata keçirdiyi iqtisadi strategiyanın monumental postulatları iqtisadiyyatın modernləşdirilməsi, şaxələndirilməsi və ümumi liberallaşdırılması, bazar elementlərinin və dövlət tənzimləməsinin birləşməsidir.

Bitərəflik siyasəti nəticəsində ölkədə yaranan daxili siyasi sabitliyk Türkmənistana həm qızıl ehtiyatlarını, həm də karbohidrogen ehtiyatlarını vətəndaşlarının xeyrinə istifadə etmək üçün hər cür əsas verir.

Eyni zamanda, enerji strategiyasının ən vacib istiqaməti, enerji daşıyıcılarının dünya bazarlarına çıxarılması üçün çoxfunksiyalı infrastrukturun yaradılması, qaz ixracının coğrafiyasının tədricən genişləndirilməsi, zamanın tələblərinə cavab verən qlobal enerji təhlükəsizliyinin yeni bir arxitekturasının formalaşmasıdır.

Qardaş Azərbaycanın nümayəndəsi olaraq, mənim üçün xüsusi qürur mövzusu Türkmənistanın hərtərəfli inkişafındakı danılmaz uğurlardır. Xəzər dənizində Dostluq karbohidrogen yatağının birgə işlənməsinə dair Memorandumun imzalanması ölkələr arasında uzunmüddətli dostluğun və isti münasibətlərin əlamətdar hadisəsidir. Etnik və dil qohumluğu, mədəni tarixi əlaqələri ilə bağlı olan xalqlarımız həyatlarının bütün sahələrinin sürətli dinamik inkişafını təmin etmək üçün tək bir impulsla birləşiblər.

Həmçinin, ölkənin digər mühüm uğurlarını qeyd etməmək mümkün deyil.

Şərqin İncisi adlandırılan Türkmənistanın paytaxtı Aşqabad 11 dəfə “Ginnesin Rekordlar Kitabı”na düşüb. Bu fakt hər dəfə şəhəri özünəməxsus şəkildə xarakterizə edib. Aşqabad dünyanın neytral statusunu və sülhsevərliyini xatırladan dünyanın ən çox ağ mərmər binasına sahib şəhəri (2013) olaraq bu Kitaba daxil edilib. Məlumdur ki, qədim zamanlardan ağ rəng parlaq istəkləri və həmrəyliyi simvolizə edib.

Ölkənin idman sahəsindəki uğurlarından danışarkən 2017-ci ildə baş tutan qapalı məkanlarda keçirilən döyüş sənəti üzrə V Asiya Oyunlarının möhtəşəm hazırlıq və təşkilini qeyd etmək istərdim. Açılış mərasimində şəxsən iştirak etdim və hesab edirəm ki, Türkmənistan onları ən yüksək səviyyədə keçirdi. Ölkənin son Tokio Olimpiadasında qazandığı uğurları qeyd etməmək mümkün deyil. Baş nazirin müavini, respublikanın əməkdar məşqçisi Sərdar Berdiməhəmmədovun başçılıq etdiyi Türkmənistan nümayəndə heyətinin XXXII Yay Olimpiya Oyunlarındakı çıxışı əlamətdar hadidə ilə yadda qaldı. Ölkənin müstəqilliyinin 30 illik tarixində ilk dəfə Türkmənistan təmsilçisi Olimpiya Oyunlarında mükafatçı oldu.

Sonda qeyd etmək istərdim ki, Türkmənistan dövlətinin hazırkı inkişaf mərhələsin ölkənin dünyanın ən çiçəklənən ölkələrindən birinə çevrilməsi üçün parlaq perspektivlər açır.

Müdrik Prezidentin başçılıq etdiyi türkmən xalqını Türkmənistanın Müstəqillik Günü münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edirəm! Qardaş dövlətə xoşbəxtlik, uğurlar və firavanlıq diləyirəm!